Κατανόηση της σημερινής εποχής

Για να κατανοήσουμε την σημερινή εποχή και τις δυνάμεις που προσπαθούν να μας επιβληθούν, θα πρέπει να πάμε πίσω στην εποχή της αρχαίας Ελλάδος και στην ρωμαϊκή εποχή.

Περιληπτικά τμήματα από το βιβλίο: -Εσωτερικές εξελικτικές ωθήσεις της ανθρωπότητας- (Innere Entwicklunfsimpulse der Menschheit) του Ρούντολφ Στάινερ. Βιβλίο ΙΙ . αριθμός βιβλιογραφίας απάντων 171.  Σεπτέμβριος 1916.

Ανατρέχοντας πίσω στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό έχουμε δύο πλευρές που έλκουν την προσοχή μας.

       Η μία πλευρά είναι αυτή των γεγονότων που ξεκινούν με τον Τρωικό πόλεμο, τα ιστορικά γεγονότα στην κλασική περίοδο, τους περσικούς πολέμους, τον πελοποννησιακό πόλεμο κλπ. φθάνοντας στην κατάληψη  από τους Ρωμαίους.  

       Η άλλη πλευρά είναι της τέχνης και του πολιτισμού: Όμηρος, Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Πίνδαρος και όσα έχουν φθάσει σε μας από την ελληνική φιλοσοφία. Από αυτήν την πλευρά μιλά σε μας ένας απέραντος πλούτος ανθρώπινων εμπειριών, ανθρώπινων αισθήσεων και συναισθημάτων, ανθρώπινων οραμάτων, ένας άπειρος πλούτος σκέψεων για τη δομή του κόσμου. Μέσα σε όλα αυτά ακτινοβολούν οι ελληνικοί μύθοι, οι ελληνικοί θεοί και όσα μπορούν να συλλάβουν οι Έλληνες με τόσο θαυμάσιο εικονοπλαστικό τρόπο για τα μυστικά του κόσμου. Εδώ πρέπει να προσθέσουμε και τα σχετικά από τα αρχαία ελληνικά μυστήρια. Αυτή η δεύτερη πλευρά θα μας απασχολήσει περισσότερο.

       Ας μελετήσουμε την ελληνική φιλοσοφία, όπως έρχεται σε μας από τους μεγάλους Έλληνες φιλοσόφους. Έχουμε τον Νίτσε να μιλά για «τραγική εποχή των Ελλήνων» αναφερόμενος στους: Θαλή, Αναξίμανδρο, Ηράκλειτο, Παρμενίδη, Αναξαγόρα. Πηγαίνουμε μετά στον Σωκράτη που άνοιξε έναν νέο δρόμο. Διαβάζουμε τις διατυπώσεις των πνευματικών οραμάτων του ιδεώδους του Πλάτωνα. Μετά  έχουμε τον Αριστοτέλη με τόσο διεισδυτικές έννοιες, ο οποίος αποτελούσε για πολλούς αιώνες μετά πρότυπο, οδηγό σε όσα σκέφτονταν οι άνθρωποι. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον όρο που χρησιμοποιήθηκε αιώνες μετά, τον όρο εντελέχεια, πρόκειται για αριστοτελική έννοια.

       Βλέπουμε λοιπόν την εξέλιξη του θαυμάσιου ελληνικού πολιτισμού να ωριμάζει προοδευτικά και να υποτάσσεται τελικά εξωτερικά στον ρωμαϊκό και αυτό αποτελεί ένα ενδιαφέρον γεγονός στην παγκόσμια ιστορία. Υπάρχουν σήμερα πολλές ψυχές που αναζητούν τα πλούτη του ελληνικού πολιτισμού. Αυτά πρέπει ν’ αντληθούν από ένα πνευματικό βάθος. Αυτό δεν συμβαίνει με τα σχετικά του ρωμαϊκού πολιτισμού, τον ρωμαϊκό κόσμο. Ο ρωμαϊκός (λατινικός) κόσμος λειτουργεί τρόπον τινά ακόμη και σήμερα στο ευρωπαϊκό παρόν και θα συνεχίσει να ζει περισσότερο απ’ ό,τι πολλοί νομίζουν. Ας σκεφθούμε πόσα γράφονταν στην Ευρώπη στην λατινική γλώσσα, πόσους λατινικούς όρους καθιερώσαμε σε διάφορους τομείς της ζωής στην Ευρώπη. Πολλοί νόμοι διατυπώθηκαν σε ρωμαϊκή μορφή και ανάγονται στο ρωμαϊκό δίκαιο. Οι λειτουργίες στις εκκλησίες γίνονται στην λατινική γλώσσα (ρωμαιο-καθολική εκκλησία). Το σύστημα διοίκησης ακόμη λειτουργεί βασικά σύμφωνα με την ρωμαϊκή – λατινική νοοτροπία. Υπάρχει επομένως μια διαφορετική επαφή σήμερα με τον ρωμαϊκό πολιτισμό απ’ ό,τι με τον ελληνικό.

       Αν συγκρίνουμε λοιπόν αυτούς τους δύο πολιτισμούς, θα δούμε τις αντιθέσεις. Βλέπουμε τον ελληνικό πολιτισμό με διατυπώσεις κατανοητές σήμερα να είναι εμβαπτισμένος μέσα στην φαντασία, στην τέχνη και την φιλοσοφία, μιλά στην ψυχή και το πνεύμα. Ο ρωμαϊκός πολιτισμός κατά βάθος δεν έχει τίποτα απ’ αυτά, δεν έχει τίποτα από την απεριόριστη ελευθερία της ελληνικής ψυχής. Ο ελληνικός κόσμος καταλαμβάνεται από το ρωμαϊκό κράτος, από ένα στρατιωτικό καθεστώς, από ένα μιλιταριστικό, νομικό, πολιτικό πολιτισμό χωρίς φαντασία. Ο ρωμαϊκός πολιτισμός δεν προσφέρει τίποτα καινούργιο ούτε στον τομέα της επιστήμης, ούτε της τέχνης. Ακόμη και οι μεγάλοι ρωμαίοι ποιητές δεν είναι τίποτα συγκρινόμενοι με το μεγαλείο της ελληνικής τέχνης, της ελληνικής ποίησης, παράγουν απλά απομιμήσεις. 

       Ο ρωμαϊκός κόσμος υπερτερεί σε άλλους τομείς, για τους οποίους οι Έλληνες δεν ενδιαφέρονταν και τόσο, στον στρατιωτικό, νομικό τομέα, στην συγκεντρωτική οργάνωση του κράτους. Ανέπτυξαν αυτούς τους τομείς σύμφωνα με την ιδιομορφία του ρωμαϊκού λαού, πολλά απ’ αυτά συνεχίζουν να εφαρμόζονται ακόμη και σήμερα. Ιδιαίτερα αναδύεται η διαφορά μεταξύ του ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου, όταν εξετάσουμε εσωτερικά, πνευματικά την ελληνική και την ρωμαϊκή (λατινική) γλώσσα. Θα έπρεπε στα γυμνάσια να διδάσκεται πρωτίστως η ελληνική γλώσσα και μετά η λατινική. Η ιδιομορφία της ελληνικής γλώσσας δρα βαθιά μέσα στην ψυχή του ανθρώπου. Πολλά αναδύονται στην ελληνική γλώσσα που ανάγονται και σε συλλήψεις, οράματα αρκετά παλαιότερων εποχών. Στην ελληνική γλώσσα μπορούμε να διαισθανθούμε μια πληρότητα ψυχικού πλούτου.  

       Το ρωμαϊκό κράτος επεκτείνεται και δημιουργεί μια αυτοκρατορία και συμπεριλαμβάνει τον τότε γνωστό κόσμο. Ας σκεφτούμε τώρα, πόσο συμφωνούν οι ενέργειες ενός Καρακάλλα (Caracalla 176 – 217 Ρωμαίος αυτοκράτορας) ή άλλων παρόμοιων ως πρότυπα για το δίκαιο στην ανθρωπότητα; Συνδέουν το δίκαιο με την δική τους κυριαρχία, με την υποδούλωση των άλλων. Υπήρχαν βέβαια σωστοί νομικοί που αφοσιώθηκαν στην έννοια του δικαίου, όπως ο Παπινιάνους (Papinianus, 140 – 212) αλλά αυτός δολοφονείται από τον Καρακάλλα.

       Αρχικά βλέπουμε πως η ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατακτά στρατιωτικά την Ελλάδα. Μετά βλέπουμε πως ο χριστιανισμός εισέρχεται στο ρωμαϊκό κράτος και αφομοιώνεται μέσα σ’ αυτό. Το ιερατείο της εκκλησίας αποκτά δομές του ρωμαϊκού κράτους, διοίκησης κλπ. Καθιερώνει μάλιστα την λατινική γλώσσα. Όταν μπήκε το ελληνικό στοιχείο και ο χριστιανισμός στο ρωμαϊκό κράτος αρχίζει να τα αλλοτριώνει και να τα αισθάνεται ως ξένο σώμα στην αυθεντική τους μορφή. Βλέπουμε τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους να καθιερώνει στο Corpus juris civilis, τα πολιτικά - νομικά δεδομένα του ρωμαϊκού κράτους και να κλείνει οριστικά την φιλοσοφική σχολή των Αθηνών που είχε ξεκινήσει με τον Πλάτωνα, θανατώνοντας έτσι την ελληνική φιλοσοφία. Καταδικάζει τον Ωριγένη που ήθελε να συνδέσει το ελληνικό πνεύμα με το βάθος του Χριστιανισμού.

       Τελικά και μετά την διάλυση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στην Ευρώπη επικρατεί η νοοτροπία της ρωμαϊκής κεντρικής διοίκησης αλλά φθάνει μια εποχή, η Αναγέννηση, κατά την οποία η πνευματική ζωή στην Ευρώπη αισθάνεται ότι με τον ρωμαϊκό πολιτισμό δεν μπορεί να προχωρήσει και αναζητά πάλι το ελληνικό πνεύμα, την ελληνική φιλοσοφία, την ελευθερία στη σκέψη και τη δημιουργία. Πολλοί φιλόσοφοι και επιστήμονες στην Ευρώπη μαθαίνουν αρχαία ελληνικά για να διαβάσουν τα αρχαία ελληνικά κείμενα. Έτσι ξεκινά μια νέα εποχή πολιτισμού αλλά εντούτοις πολλά είναι ακόμη δομημένα με στοιχεία του ρωμαϊκού πολιτισμού, τα οποία έχουν καταστεί κάτι σαν παλιά είδωλα που αντιμάχονται την απελευθέρωση της ανθρώπινης ψυχής από τα κακώς κείμενα του παρελθόντος. Ας αναρωτηθούμε, μήπως και σήμερα κάποιες δυνάμεις θέλουν να επιβληθούν εξουσιάζοντας τον κόσμο με τα πρότυπα της αρχαίας Ρώμης;